Terugblik 2003-2005 door Remco Kalf

“When you are inspired
You inspire others
When others are inspired
What is impossible, becomes possible”

Een inspirerend idee

Het moet ergens in het voorjaar van 2003 geweest zijn dat Cindy en ik in gesprek raakten over haar plannen om een tijd naar Ghana te gaan om in een Aidskliniek in Accra te gaan werken. Cindy en ik zijn neef en nicht en kennen elkaar dus al ons hele leven maar heel veel contact hadden we tot op dat moment niet. Onze gesprekken over haar projekt en ontwikkelingswerk raakten bij mij een snaar.

Ik was in 1994 tijdens mijn studie Industrieel Ontwerpen een aantal maanden voor een stage bij een ontwikkelingsorganisatie in Sri Lanka geweest. Sindsdien heeft ontwikkelingswerk altijd mijn interesse gehad, maar na die tijd had ik er nooit meer concreet wat mee gedaan.

In 2003 was ik als hobby begonnen met het bouwen van websites voor vrienden en bekenden. Er kwamen achteraf gezien op dat moment een aantal dingen bij elkaar: de enorme energie en inspiratie van Cindy, mijn eigen sluimerende enthousiasme voor ontwikkelingswerk, de mogelijkheid die ik zag om vanuit mijn eigen huis iets te kunnen betekenen voor andere mensen in Ghana, en de mogelijkheid om mezelf verder te bekwamen in het programmeren met HTML, wat destijds nieuw voor mij was. En niet te vergeten mijn enthousiasme en geloof in de kracht van het internet, maar hierover later meer.

Vanwege de snel naderende datum van vertrek van Cindy, hebben we op een middag afgesproken in café Dudok in Den Haag om spijkers met koppen te slaan. We hebben daar het fundament gelegd voor een twee jaar durende inspirerende samenwerking. Wat ik me vooral herinner van die middag is dat we er allebei enorm enthousiast van werden.

Ik was vooral geïnspireerd door het idee dat het goede werk van één persoon door middel van internet een stem kan worden gegeven die in de hele wereld gehoord kan worden. Je kunt hiermee een draagvlak creëren voor wat je doet, een groep mensen om je heen verzamelen van wie je terugkoppeling krijgt en mensen eenvoudig op de hoogte houden van al je activiteiten. Een site zou een platform kunnen worden voor dingen die we nog niet konden voorzien. We zagen natuurlijk de praktische voordelen van de publicatie van een nieuwsbrief op één centrale plek en het kunnen verwijzen naar je site als mensen vragen wat je doet. Maar wat ons vooral inspireerde was de pure mogelijkheid van connecties en contacten, die dingen kunnen voortbrengen die je nu nog niet kunt bedenken. En achteraf gezien is dat precies wat er is gebeurd. Mijn betrokkenheid door middel van de site heeft dingen veroorzaakt die anders nooit zouden zijn gebeurd, en dat gaf en geeft mij tot op de dag van vandaag grote voldoening.

Een groeiende Aandacht voor Aids site

Het plan was in eerste instantie om de bescheiden email-nieuwsbrief die Cindy wilde gaan rondsturen om geld in te zamelen, op het internet te zetten. Cindy had haar persoonlijke actie de naam 'Aandacht voor Aids' gegeven, dus dat werd de naam van de site. Het oorspronkelijke idee was een kleine site te maken met wat achtergrondinformatie over Cindy, een introductie van de actie en één- of tweemaandelijks een nieuwsbrief die ze mij zou opsturen en die ik dan op de site zou zetten.

In mijn achterhoofd had ik toen al het idee dat het veel meer zou gaan worden. Na de eerste versie van de site volgden er vele. Naarmate de scope van haar projecten zich uitbreidde, werd ook de site steeds omvangrijker. Naast de nieuwsbrieven van Cindy, heb ik in de site plekken gecreëerd voor allerlei informatie over Ghana, over Aids en over de kliniek. Cindy bleek eenmaal in Ghana behoorlijk schrijflustig en stuurde me emails met allerlei verhalen over haar belevenissen, frustraties, over dingen die nodig waren in de kliniek en persoonlijke verhalen van patiënten. Ik voelde me daardoor erg betrokken, bijna alsof ik er zelf bij was. In de loop van de tijd heeft alles een plek op de site gekregen. We stelden 'doelen' op voor de actie en er kwam een donatie- en uitgaven teller. We wilden alles heel eerlijk en direct beschrijven en zo ontstond een rubriek waarin op de cent nauwkeurig de uitgaven werden beschreven. Ik zocht cijfers over het Aidsprobleem bij elkaar. De verhalen over patiënten waar Cindy een speciale band mee had, plaatste ik in series van portretten op de site. Zo ontstond langzaam een zich steeds verder uitbreidend persoonlijk verhaal van Aids in Ghana en de plek die Cindy daarin innam. In de loop van de tijd veranderden de projekten van Cindy meerdere keren. Na een aantal negatieve ervaringen in de kliniek, was er een moment dat het er op leek dat alles op zou houden en dat ze terug naar Nederland zou komen. Maar iedere bocht in de weg leidde haar naar nieuwe projekten. Terwijl Cindy soms de rode draad van alles kwijtraakte, kwamen de verhalen op de site in het grotere kader terecht. En het leuke was dat Cindy daardoor vaak ook weer zicht kreeg op de grote lijnen.

Dagelijks hard werken in de kliniek als verpleegster, een wetenschappelijk voedingsprojekt, het opzetten van een patiëntenorganisatie, patiëntenbegeleiding, huisbezoeken, diverse rondreizen, interviews met personeel van de kliniek, een eigen 'ontwikkelingsorganisatie' in het hoge noorden van Ghana, educatie, inkomstengenererende projekten als het maken van sieraden met HIV positieve vrouwen, workshops volgen van de United Nations, educatie door middel van lokale publicaties, stukjes voor in een lokale krant over gezonde voeding bij Aids, radio interviews, een ontmoeting met de Nederlandse minister van Ontwikkelingssamenwerking, al deze dingen kregen een plek op de site in het grotere geheel. Ook de verschillende 'spin-offs', zoals een speelgoeduitwisselingsprojekt met Nederlandse en Ghanese kinderen kregen aandacht. Ik zorgde er bij elke update voor dat alle nieuwe dingen direkt vanaf de voorpagina toegankelijk waren, zodat ze niet 'verdwenen' in de inmiddels honderden pagina's van de site.

Verdrietige verhalen

De verhalen raakten me soms persoonlijk. Ik heb af en toe met tranen in mijn ogen achter mijn computer gezeten. Stukken geplaatst over mensen wiens verhaal anders nooit ergens te horen of te lezen zou zijn geweest. Ik werd erdoor gemotiveerd, ik dacht als iemand dit leest kunnen er dingen gebeuren die anders nooit zouden gebeuren. En het mooie is: dat is ook zo gegaan.

Een voorbeeld is de portrettenreeks van 'Veronica', een jonge vrouw met Aids in de kliniek, waar Cindy zelf erg betrokken bij was. De verhalen waren vol met hoop en wanhoop, het drama van een vrouw die in Nederland nooit op deze manier had hoeven te sterven. Helaas is Euginia (haar echte naam) inmiddels overleden. Maar ergens in de loop van de ontwikkelingen was er een man in Nederland die bij toeval op de site was beland, zo geraakt door haar verhaal dat hij aanbood om haar met 150 Euro per maand persoonlijk te sponsoren. Hij wilde er zo voor te zorgen dat ze de goede zorg en medicijnen kreeg. Ze heeft daarmee de dure laboratoriumonderzoeken kunnen doen om voor Aidsremmende medicijnen in aanmerking te komen. Ze werd toegelaten in een speciaal regeringsprogramma voor de verstrekking van Aidsremmers. Maar voor Euginia was het helaas te laat. Ze was al teveel verzwakt en is in oktober 2004 aan Aids overleden. En ze was een van de vele.

Zo hebben we een paar mensen op de site een gezicht kunnen geven. De laatste die ik wil noemen was bijna te schrijnend voor woorden. Ediegrant, een jongen van 15, met een vergevorderde zich voortwoekerende tumor in zijn hoofd, met daarbij HIV. Hij had geen ouders meer en was in de kliniek beland. Een totaal uitzichtloze situatie voor een jongen die eigenlijk nog een heel leven voor zich zou moeten hebben. Ik was zo geraakt door dit verhaal dat ik dacht: hier moet iets gebeuren. Het bleek dat zijn tumor in Ghana inoperabel was. Cindy heeft toen een dossier samengesteld van zijn medische situatie met foto's en via via hebben we ervoor gezorgd dat het bij een oncoloog van het AZU terecht is gekomen. We hadden de hoop dat Nederlandse artsen nog wat hadden kunnen doen, maar helaas was het te vergevorderd. Als het niet zo was geweest, ben ik ervan overtuigd dat het ons gelukt was om hem in Nederland te laten opereren. Ik had zijn situatie op de site gezet en we kregen er veel reakties op van betrokken mensen. Cindy zorgde ervoor dat hij de nodige afleiding kreeg door middel van uitstapjes en een spelcomputer. Maar Edigrant's situatie werd steeds ernstiger, tot een punt dat hij zoveel pijn had, dat iedereen voor hem hoopte dat hij snel zou overlijden, wat in mei van dit jaar ook is gebeurd.

Positieve resultaten

Naast alle verdrietige verhalen waren er ook veel positieve te vertellen. Bijvoorbeeld de goed lopende patiëntenorganisatie in de kliniek genaamd 'Positive Living' die met hulp van Aandacht voor Aids is opgericht. Mensen met HIV en Aids die elkaar steunen, de kliniek een handje helpen en die inmiddels door onder andere een inkomstengenererend sieraden projekt gedeeltelijk in hun onderhoud kunnen voorzien. De broodnodige verbeteringen in de kliniek die met het sponsorgeld konden worden gefinancierd, variërend van nieuw beddengoed, tot een koelkast voor medicijnen en emmers en dweilen om te kunnen schoonmaken.

Verder is door Aandacht voor Aids een laboratorium gerealiseerd in de kliniek. Voordat dit er was moesten doodzieke patiënten voor simpele bloedtesten naar een ander ziekenhuis. Ze hadden geen kracht en geen geld voor het openbaar vervoer, laat staan voor de bloedtesten die tientallen euro's kosten, een maandsalaris of zo in Ghana. Nu kunnen de meeste benodigde testen in de kliniek gedaan worden. Er zijn een aantal Nederlandse bedrijven in laboratoriumbenodigdheden gevonden die de apparatuur wilde sponsoren. Ikzelf heb voordat dit het geval was nog tientallen brieven en emails gestuurd naar dergelijke bedrijven, met wisselende reacties.

Een niet verwacht effekt van de site was dat ik veel emails van kinderen kreeg die informatie over Aids wilden voor een werkstuk of spreekbeurt. Het onderwerp blijkt toch behoorlijk te leven en er is veel behoefte aan goede informatie. Dat blijkt ook uit de soort vragen die ik krijg. 'Waarom staan er geen foto's op de site van mensen met Aids?', 'Hoe ziet Aids eruit ?' , 'Hoe krijg je Aids?', waren het soort vragen dat gesteld werd. Ik heb vele emails naar mijn beste kunnen beantwoord en uiteindelijk een lijstje links geplaatst naar sites met informatie over Aids voor kinderen. Naar mijn mening is hier nog veel werk te doen!

In april 2004 kwam Cindy voor een aantal weken naar Nederland en heeft ze een erg succesvolle lezing gegeven in Amsterdam voor een zaal van 100 belangstellenden. Ik heb met haar het verhaal voorbereid en de visuele en muzikale achtergrond verzorgd door middel van een digitale diavoorstelling met foto's, illustratie, films en muziek.

Op een gegeven moment werd in het tv programma Kopspijkers gevraagd om bijzondere projekten en heb ik een brief geschreven. Deze heeft een aantal maanden later uiteindelijk geresulteerd in een uitnodiging voor een speciale uitzending van Kopspijkers in het kader van de Dance 4 Life actie. Helaas is dit uiteindelijk niet doorgegaan, maar het geeft aan dat er een bijzonder verhaal te vertellen is. Momenteel is het projekt en tv-programma 'Een wereldidee' geïnteresseerd in Cindy's verhaal.

Terugkijkend

Dat we op deze manier veel dingen voor elkaar gekregen hebben, heeft me veel voldoening gegeven. Het zorgde er ook voor dat het vele - soms geestdodend herhalend - werk dat in de updates en mailings ging zitten, een positieve lading kreeg. Door mijn gebrek aan ervaring met sites destijds, was het updaten erg arbeidsintensief. Ik zou het nu nooit meer op die manier bouwen, maar ik heb er erg veel van geleerd.

Mijn geloof in de kracht van internet is alleen maar bevestigd. Het is een fantastisch instrument om contacten te maken, connecties te leggen en de goede mensen naar je toe te halen. Bij elke update werd er een email geschreven en verstuurd naar een paar honderd mensen die op de mailinglijst stonden, bekenden en onbekenden. Op die manier bleef de site en het verhaal van Cindy levend. Als een spin in het web heb ik voor Cindy verbanden gelegd, dingen in een groter kader gezet en heel veel praktische problemen opgelost die in Ghana grote hindernissen waren, maar voor mij achter mijn computer met snelle internetverbinding, in een flits geregeld. Op deze manier heb ik me zeer betrokken gevoeld bij alles wat Cindy deed. Ik heb haar enthousiasme en enorme inspiratie maar ook de teleurstellingen en diepe vertwijfeling met haar mee kunnen voelen. Ik heb een levendig beeld gekregen van een Afrikaans land waar ik tot nu toe nooit ben geweest en me persoonlijk betrokken gevoeld met mensen die ik nooit heb ontmoet.

Door mijn samenwerking met Cindy heb ik veel geleerd over het Aidsprobleem en over hoe complex dit in elkaar steekt. Problemen waar ik nog nooit bij had stilgestaan, zoals stigma, corruptie, het persoonlijk profiteren van ontwikkelingsgelden, geldbelustheid, egoïsme, jaloezie, kortzichtigheid en korte-termijn denken, hebben mijn beeld van het probleem veranderd. Maar aan de positieve kant staat de realisatie dat het hier mensen betreft zoals jij en ik, met elk een persoonlijk verhaal en precies dezelfde emoties en gevoelens, alleen met veel minder kansen en mogelijkheden. Als deze dingen steeds meer tot je doordringen, heb je in mijn ogen twee mogelijkheden. Je kunt je erdoor laten overmannen, en denken: 'in deze enorme hoeveelheid narigheid is niks te veranderen. Mijn bijdrage is een druppel op de gloeiende plaat'. Op dit punt heeft Cindy ook vaak vertwijfeld gestaan. De tweede mogelijkheid is denken vanuit het idee dat je juist op persoonlijk niveau een enorm verschil kunt maken. Door op een persoonlijk niveau betrokken te zijn, kun je erg veel bereiken. Het ligt er maar aan wat je jezelf als doel stelt. Je kunt het Aidsprobleem niet in je eentje uit de wereld helpen. Maar in mijn ogen ben je al geslaagd als je door je inspanningen in het leven van één persoon in positieve zin een verschil hebt kunnen maken. In mijn ogen is Cindy's verblijf in Ghana van twee jaar daarom een groot succes geweest. De concrete positieve resultaten die zij heeft bereikt, hebben voor veel mensen daar enorm veel betekend. Dat ik daar mijn steentje aan heb kunnen bijdragen voelt erg goed.

De toekomst

En dan de toekomst. Cindy en ik hebben besloten dat we na twee jaar Aandacht voor Aids de boel niet zomaar kunnen opheffen. Het voelt bijna als een 'instituut' en heeft absoluut bestaansrecht. De site heeft in twee jaar naar schatting 12000 tot 90000 bezoekers getrokken (afhankelijk van welke teller je moet geloven).

Elke week krijg ik een automatisch overzicht van trefwoorden waarop mensen zoeken op de site. Somst staat daartussen "werken bij Aandacht voor Aids" of "Vacatures". We worden dus door sommige mensen al als volwaardige organisatie gezien.

Ik denk dat we het fundament gelegd hebben voor een toekomstige organisatie of stichting. Wat de doelstellingen en activiteiten gaan worden is op dit moment nog niet duidelijk. Persoonlijk denk ik dat een dergelijk initiatief op een aantal pijlers zal moeten steunen. Voor mij zijn er op dit moment twee belangrijke die in me opkomen: educatie (zowel in Ghana als in Nederland) en ondersteuning van positieve lokale projecten (het creëren van een waardige dagbesteding en/of inkomstengenererende projekten). Mooi zou zijn als ook de combinatie van deze twee gerealiseerd zou kunnen worden.

Er zijn een aantal concrete projekten die momenteel lopen in de deze twee richtingen, en er zijn een aantal ideeën om dit samen te brengen. Er is het sieraden projekt, waarin mensen met HIV en Aids die in de patiëntenorganisatie Positive Living zitten, inkomsten genereren. De sieraden worden momenteel al op kleine schaal geïmporteerd in Nederland en verkocht in wereldwinkels. Een idee is om dit succesvolle projekt uit te breiden, gekoppeld aan voorlichting over de achtergronden van de makers.

Verder heb ik Apollo, een ondernemende Ghanese jongen en vriend van Cindy die een reisorganisatie is begonnen, geholpen door een site voor zijn bedrijf te bouwen (www.joli-ecotours.com). De site levert hem nu al veel geïnteresseerden en klanten op. Mijn insteek was om een "collega-startende ondernemer" in een ontwikkelingsland te helpen. Naast zijn beroep als gids heeft hij heeft concrete plannen voor een soort "eco-village", waar hij in een traditioneel Ghanees dorp toeristen wil ontvangen en in persoonlijk contact wil brengen met de lokale bevolking. Persoonlijke contacten en daardoor educatie zijn onontbeerlijk voor wederzijds begrip en respect en als we dat met onze organisatie zouden kunnen ondersteunen zou dat prachtig zijn.

Tot slot heeft Cindy als kroon op haar werk een aantal brochures gemaakt met voorlichting over goede voeding bij Aids en 'positive living' over een positieve levensinstelling bij een dergelijke ziekte. De brochures worden met duizenden gedrukt en door ontwikkelingsorganisaties verspreid over heel Ghana. Uitbreiding van de reeks, verspreiding en toegankelijk maken zie ik ook als een speerpunt voor de organisatie. Wellicht ook interactief op internet of als cd-rom, of als onderdeel van van voorlichting voor Ghanese en/of scholen Nederlandse scholen.

Wat het mij heeft gebracht

Voor mij persoonlijk was en is het hele Aandacht voor Aids verhaal op meerdere manieren een stimulans. Het heeft voor mij bevestigd dat je met inspiratie en enthousiasme veel voor elkaar kunt krijgen. Het heeft voor mij de kracht van internet bevestigd als instrument voor het leggen van connecties, verbanden en contacten: als middel om mensen bij elkaar te krijgen. Het heeft mij veel geleerd over één van de grootste problemen van deze tijd: Aids, en wat de impact ervan is op mensen zoals jij en ik. Het heeft mij het gevoel gegeven dat ik daadwerkelijk wat kan betekenen voor andere mensen in een ander land, ook als mijn eigen situatie het niet toelaat erheen te gaan.
Praktisch gezien was de Aandacht voor Aids site mijn eerste stapje in het leren bouwen van sites. Onder andere door dit projekt heb ik in september 2004 van een hobby mijn werk gemaakt. Ik heb momenteel een eigen bedrijf dat zich voornamelijk bezighoudt met het bouwen van sites. Ik wil naast de gewone werkzaamheden die mij van een inkomen voorzien, mij blijven inzetten voor ontwikkelingsprojekten op persoonlijke schaal en ik denk dat dit in de nabije toekomst wel eens vorm zou kunnen krijgen in de Stichting Aandacht voor Aids.

En de vraag waarom? Ik denk dat iedereen behoefte heeft aan betekenis in zijn of haar leven. Door iets voor anderen te betekenen, door op een positieve manier bij te (kunnen) dragen, door nieuwe dingen te creëren met anderen, creëer je betekenis en 'zin' in je leven. Het geeft een gevoel van (eigen)waarde en ik denk dat je daar een gelukkiger mens van wordt.

Remco Kalf,
Den Haag, 26 juni 2005.

remco@aandachtvooraids.nl